Zasadnicze postulaty zawarte w dyrektywie RoHS

Dyrektywa RoHS stanowi o tym, że w wytwarzanym i wprowadzanym do obrotu sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, w tym w żarówkach i oprawach oświetle­niowych przeznaczonych do użytku w gospodarstwach domowych, nie mogą być wykorzystywane:

ołów, rtęć, kadm, sześciowartościowy chroni, polihromowane bifenyle (PBB); polibromowane eten difenylowe iPBDK).

Dyrektywa dotyczy sprzętu elektrycznego i elektronicznego, tj. produktów, któ­rych prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz produktów służących do wytwa­rzania, przesyłania i pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowanych do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu zmiennego oraz 1500 V dla prądu stałego, zaliczonych do 8 grup sprzętu elektrycznego i elektronicznego, wymienionych w załączniku do rozporządzenia ministra gospodarki. Załącznik ten ma umożliwić przedsiębior­com właściwe zaklasyfikowanie wyrobów wprowadzanych przez nich do obrotu.

1. Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego.
2. Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego.
3. Urządzenia IT i telekomunikacyjne.
4. Urządzenia konsumenckie.
5. Urządzenia oświetleniowe.
6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjo­narnych narzędzi przemysłowych.
7. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy.
8. Automaty.

W każdej z tych grup szczegółowo jest wymieniony sprzęt podlegający rozporzą­dzeniu i tak np.: w grupie sprzętu teleinformacyjnego i telekomunikacyjnego znala­zły się urządzenia, takie jak płyty główne, minikomputery, jednostki drukujące oraz komputery osobiste, a w tym komputery stacjonarne i laptopy, łącznie z proceso­rem, myszą, monitorem i klawiaturą, drukarki, kalkulatory, faksy, telefony, telefony komórkowe itp.

Dyrektywą objęte są również żarówki i oprawy oświetleniowe używane w gospo­darstwach domowych.

Ponieważ z technicznego punktu widzenia spełnienie w całej rozciągłości postulatu całkowitego braku obecności substancji niebezpiecznych objętych dyrektywą byłoby wręcz niemożliwe, dopuszczono zatem możliwość ich występowania w materiałach jednorodnych, w ilościach określonych jako „maksymalna wartość koncentracji”, która wynosi po 0,1% wagowych dla ołowiu, rtęci, sześciowartościowego chromu, polibromowanych bifenyli (PBB) i polibromowanych eterów difenylowych (PBDE) oraz 0,01% wagowych dla kadmu.

W uzupełnieniu do dyrektywy nie podano jednak definicji materiału jednorodnego. Znalazła się ona w wydanym przez KE przewodniku pt. „Najczęściej zadawane py­tania o dyrektywach RoHS i WEEE”. Według tego przewodnika za „materiał jednorodny” uważa się taki materiał, który nie może być rozdzielony mechanicz­nie na inne materiały np. przez rozkręcenie, rozcięcie, rozkruszenie, ścieranie itp. Przykładami takich materiałów jednorodnych są: plastik, ceramika, szkło, metal, stop, papier, powłoka metaliczna. Za niejednorodne materiały uważane są np. ka­ble, podzespoły w obudowach czy płytki drukowane, ponieważ składają się z wielu materiałów jednorodnych.

W przewodniku znalazło się również doprecyzowanie niektórych sformułowań za­wartych w dyrektywie, które pozwalają lepiej ją rozumieć.

Wydawałoby się, że określenie kryteriów dla sprzętu uznanego za objęty dyrektywą: tj. „sprzętu, którego prawidłowe działanie jest zależne od dopływu prądu elektrycz­nego lub od obecności pól elektromagnetycznych oraz generującego, przesyłającego i mierzącego takie prądy i pola”, jest wystarczająco jasne, jednak w przewodniku uściślono, że słowo „zależne” oznacza, iż energia elektryczna, a nie inna, jest pod­stawą działania takiego sprzętu. W związku z tym zapłon piezoelektryczny, kosiar­ka do trawy z napędem benzynowym, narzędzia pneumatyczne, kuchenka gazowa z zegarem elektrycznym czy zabawka pluszowa z baterią i kartridż atramentowy nie są produktami objętymi dyrektywą.

Ponieważ dyrektywa dotyczy również części zamiennych, podano definicję tych części, według której są to „produkty stosowane w celu naprawy lub powtórnego użycia w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym”.

Wiele wątpliwości budziło znaczenie takich określeń jak producent, wprowadzają­cy sprzęt, czy wytwarzany i wprowadzany do obrotu sprzęt EE. Dalej podano, za przewodnikiem, znaczenie tych określeń według Komisji Europejskiej.

„Producent” – jest pojęciem bardzo szerokim. Producentem danego wyrobu może być faktyczny jego wytwórca, importer, dystrybutor oraz każda inna osoba, któ­ra wprowadza wyrób do obrotu na terenie Unii Europejskiej pod własną marką. Taka osoba również może ustanowić upoważnionego przedstawiciela, który będzie wprowadzał dany wyrób do obrotu na rynek UE. W przypadku, gdy przedstawiciel będzie wprowadzał wyrób pod własną marką, będzie on uważany za producenta tego wyrobu, a nie upoważnionego przedstawiciela producenta i będzie ponosił taką samą odpowiedzialność jak producent.

„Wprowadzający sprzęt” – rozumie się przez to przedsiębiorcę, który na terytorium kraju, bez względu na wykorzystywaną technikę sprzedaży, sprzedaje wyproduko­wany sprzęt elektryczny i elektroniczny pod własnym oznaczeniem lub sprzeda­je pod własnym oznaczeniem sprzęt elektryczny i elektroniczny wyprodukowany przez innego przedsiębiorcę, chyba że na sprzęcie tym widnieje oznaczenie fak­tycznego producenta sprzętu, lub prowadzi działalność związaną z importem lub wewnątrz wspólnotowym nabyciem sprzętu elektrycznego lub elektronicznego. Wiele kontrowersji wywoływało określenie „wprowadzenie do obrotu”. Pod okres leniem „w sprzęcie wytwarzanym i wprowadzonym do obrotu” należy rozumieć

– udostępnienie przez producenta, jego upoważnionego przedstawiciela lub im­portera, nieodpłatnie albo za odpłatą wyrobu w celu jego używania lub dystrybu­cji, po raz pierwszy na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)

– stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.